Co to są szalunki stropowe?
Szalunki stropowe służą do podtrzymywania stropów żelbetowych. To system odpowiedniej nośności podpór stalowych, dźwigarów drewnianych, stolików, paneli aluminiowych, sklejki wraz z towarzyszącą armaturą w postaci głowic, stojaków trójnożnych, głowic opadowych oraz odpowiednich systemów bezpieczeństwa zapewniających ochronę przed upadkiem ze stropu. Odeskowanie tradycyjną metodą przy zachowaniu wymaganej dokładności jest bardzo czasochłonne, co w połączeniu z brakiem możliwości ponownego wykorzystania desek znacznie podwyższa koszty inwestycji, dlatego nowoczesne systemy szalownia wypierają skutecznie ten sposób szalowania.
Modułowa budowa systemów szalunkowych pozwala na ich dostosowanie do specyfiki właściwie każdej konstrukcji, a system regulowanych podpór umożliwia szybki montaż i demontaż bez ryzyka uszkodzenia szalunków i stropu. Dodatkowo każdy element musi być wykonany zgodnie z obowiązującymi normami i przed wprowadzeniem poddawany jest badaniom i testom pod względem wytrzymałościowym i przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi.
Technologia szalowania stropów to kluczowy etap w budowie, który zapewnia odpowiednie formowanie betonowych konstrukcji stropowych, takich jak płyty stropowe, stropy z płyt betonowych, czy stropy monolityczne. Szalunki stropowe muszą być zaprojektowane i wykonane w taki sposób, by wytrzymały duże obciążenie podczas wylewania i twardnienia betonu, a po zakończeniu procesu umożliwiały łatwy demontaż. Odpowiednia technologia szalowania stropów jest niezbędna do zapewnienia jakości, bezpieczeństwa oraz optymalizacji kosztów i czasu budowy.
1. Rodzaje stropów i ich szalunków
1.1. Strop monolityczny
Strop monolityczny to strop wykonany z betonu wylewanego bezpośrednio na budowie, przy użyciu szalunków. W tym przypadku szalunki pełnią rolę formy do uformowania betonowej płyty stropowej.
- Szalunki do stropów monolitycznych to zestaw płyt, ramek, podpór i wsporników, które tworzą sztywną formę do wylania betonu.
- Szalunki tracone: Stosowane głównie w budownictwie jednorodzinnym lub przy niższych budynkach. Pozostają na stałe w betonie, pełniąc rolę dodatkowej izolacji.
- Szalunki systemowe: Wykorzystywane w dużych projektach, gdzie elementy szalunkowe są modułowe, co pozwala na szybki montaż i demontaż. Umożliwiają dostosowanie do różnych wymiarów i kształtów stropów.
1.2. Strop prefabrykowany
Strop prefabrykowany to strop, który składa się z gotowych elementów betonowych (np. płyt, belek, kasetony), które są transportowane na miejsce budowy i układane na przygotowanej wcześniej konstrukcji.
- Szalunki do stropów prefabrykowanych to szalunki, które służą do podtrzymywania i układania prefabrykowanych elementów stropowych przed ich zabetonowaniem lub wkomponowaniem w konstrukcję. Zwykle stosuje się tu podpory, podkłady, elementy łączące i złączki, które ułatwiają montaż prefabrykowanych elementów.
1.3. Strop gęstożebrowy
Strop gęstożebrowy to rodzaj stropu, w którym stosuje się płyty żebrowe, kasetony lub belki, które są uzupełniane betonem w celu uzyskania pełnej nośności.
- Szalunki do stropów gęstożebrowych: W tym przypadku używa się szalunków do formowania rowków i przestrzeni pomiędzy żebrami, a także do wylewania betonu na żebra i wypełniania pustych przestrzeni.
2. Podstawowe elementy szalunków stropowych
Do realizacji technologii szalowania stropów stosuje się różne elementy i systemy, które zapewniają stabilność i bezpieczeństwo w trakcie betonowania:
- Panele szalunkowe: Stosowane do tworzenia formy dla górnej powierzchni stropu. Wykonywane z materiałów takich jak stal, drewno lub tworzywa sztuczne. Powinny być gładkie, aby zapewnić odpowiednią jakość powierzchni betonu.
- Podpory: Odpowiedzialne za utrzymanie szalunków w odpowiedniej pozycji i zapobieganie ich odkształceniom pod ciężarem betonu. Mogą to być klasyczne podpory stalowe, a także systemy teleskopowe.
- Stojaki i ramy: Używane do stabilizacji szalunków na miejscu budowy. Pozwalają na montaż i demontaż systemów szalunkowych, dostosowując je do wymiarów stropu.
- Wsporniki: Używane do dodatkowego wzmocnienia konstrukcji szalunkowej w przypadku bardzo dużych obciążeń.
3. Proces szalowania stropów
3.1. Przygotowanie i projektowanie
Zanim przystąpimy do szalowania stropu, niezbędne jest odpowiednie zaprojektowanie układu szalunków, które muszą uwzględniać następujące aspekty:
- Obliczenia nośności: Określenie maksymalnych obciążeń, jakie będą działały na szalunki, w tym ciężar betonu, ludzi pracujących na wysokości i sprzętu.
- Planowanie montażu i demontażu: Przygotowanie planu, który szczegółowo określa sposób montażu szalunków, rozmieszczenie podpór, kolejność prac oraz zasady bezpieczeństwa.
3.2. Montaż szalunków stropowych
Montaż szalunków polega na:
- Ustawieniu podpór: Podpory montuje się na odpowiedniej wysokości, stabilizując je i dostosowując do planowanego poziomu stropu.
- Instalacji paneli szalunkowych: Panele lub płyty szalunkowe układa się na podporach, tworząc formę do wylania betonu. Każdy element musi być odpowiednio ustawiony, aby uzyskać gładką powierzchnię stropu.
- Zabezpieczeniu systemów szalunkowych: Elementy szalunkowe są ze sobą łączone za pomocą wsporników, dźwigni, uchwytów i systemów złączek, aby zapewnić ich stabilność w trakcie betonowania.
3.3. Wylewanie betonu
Po zakończeniu montażu szalunków przechodzi się do etapu wylewania betonu. Podczas wylewania betonu należy zwrócić uwagę na:
- Równomierne rozprowadzanie betonu: Beton wlewa się stopniowo, zaczynając od jednego końca stropu i równomiernie wypełniając przestrzeń w szalunkach. Beton nie może być wlewany zbyt szybko, aby nie spowodować nierównomiernego ciśnienia na szalunki.
- Wibracja betonu: Używanie wibratora do betonu w celu usunięcia pęcherzyków powietrza i poprawy gęstości mieszanki.
3.4. Pielęgnacja betonu
Po wylaniu betonu należy zadbać o jego odpowiednią pielęgnację, aby zapewnić właściwe twardnienie i uzyskanie wymaganej wytrzymałości. Można to osiągnąć poprzez:
- Zabezpieczenie przed wysychaniem: W zależności od warunków atmosferycznych, beton może wymagać ochrony przed szybkim wysychaniem, np. poprzez przykrycie go folią, nawilżanie powierzchni lub stosowanie specjalnych preparatów pielęgnacyjnych.
- Ochrona przed mrozem: W zimie stosuje się dodatkowe środki, takie jak maty grzewcze, aby zapobiec zamarzaniu świeżo wylanego betonu.
3.5. Demontaż szalunków
Po uzyskaniu odpowiedniej wytrzymałości betonu (zwykle po około 7 dniach), szalunki mogą zostać demontowane. Ważne jest, aby:
- Demontaż odbywał się w sposób kontrolowany, bez uszkadzania świeżo wylanego betonu.
- Podpory i panele szalunkowe były stopniowo usuwane, zachowując ostrożność, by nie uszkodzić konstrukcji stropu.
4. Nowoczesne technologie w szalowaniu stropów
- Szalunki systemowe: Nowoczesne systemy szalunkowe są oparte na prefabrykowanych modułach, które umożliwiają szybki montaż i demontaż oraz elastyczność w dostosowywaniu do różnych typów stropów.
- Szalunki samoformujące: Technologie oparte na szalunkach, które samodzielnie dopasowują się do zmian w konstrukcji, przyspieszając proces budowy.
- Automatyzacja procesu szalowania: W niektórych przypadkach używa się maszyn, które automatycznie układają i demontują panele szalunkowe, co zwiększa efektywność i bezpieczeństwo pracy.
Podsumowanie
Technologia szalowania stropów jest kluczowym elementem budowy, który zapewnia prawidłowe uformowanie stropów betonowych. Wybór odpowiednich szalunków, ich montaż oraz pielęgnacja betonu mają bezpośredni wpływ na jakość i bezpieczeństwo konstrukcji. Nowoczesne technologie szalunkowe pozwalają na skrócenie czasu realizacji

Szalunki systemowe stropowe – dźwigarkowe
. W skład kompletnego zestawu szalunku stropowego wchodzą m.in.:
- płyty trójwarstwowe o wymiarach 500x1500mm, 500x2000mm lub 500x2500mm i grubości 21mm, lub sklejki z różnego gatunku drewna o wymiarach 250 na 125 centymetrów i grubości 21 lub 27mm wykończone w sposób zapewniający gładką powierzchnię betonu zwykle zabezpieczone wodoodpornym filmem.
- podpory stalowe stosowane jako tymczasowe pionowe podparcie, przeznaczone do przenoszenia obciążeń o różnych wartościach. Podpory występują w różnych klasach (EN-1065) lub normach krajowych a także zakładowych.
- dźwigary H-20, H-16 to drewniane dźwigary dostępne w różnych długościach, przeważnie od 1,45m do 5,90 m. Cechują się stosunkowo niską masą (do 5 kilogramów na metr bieżący) i dużą wytrzymałością. Dźwigary są podstawowym elementem kompletnych konstrukcji szalunkowych
- dźwigary drewniane kratowe GT-24 lub R-24 do przenoszenia większych obciążeń.
- głowice prętowe lub kątownikowe chroniące przed zsuwaniem się dźwigarów z podpór stalowych.
- stojaki trójnożne ułatwiające montaż kolejno ustawianych podpór poprzez ich stabilizację;
- palety transportowe, stojaki na podpory umożliwiające wygodne i bezpieczne przewożenie oraz składowanie wszystkich elementów systemu na placu budowy.
- Zamki podciągu i dźwigarki zamka podciągu , czyli elementy służące do szalowania podciągów.

Szalunki systemowe – panelowe
Oprócz szalunków dźwigarkowych co raz bardziej zyskują na popularności szalunki panelowe wymuszające rozstawienie podpór i praktycznie gotowe do montażu przez dwie osoby na budowie.
