Nie zawsze udaje się zastosować systemy szalunkowe do wykonania elementów betonowych. Co raz bardziej skomplikowane formy architektoniczne stwarzają sytuacje w których standardowe systemy szalunkowe są bezużyteczne bo fantazji architektonicznych nie można zrealizować. Często są to elementy małej architektury, ściany radialne o małym promieniu poniżej 1,50m itp. Innym razem mogą to być wiadukty, czy obiekty mostowe o dużych rozpiętościach.
W zależności od wymagań budowy wykonane mogą być ze sklejki wysokiej jakości (element eksponowany) lub sklejki ekonomicznej, innym razem ze specjalistycznych prefabrykowanych kratownic drewnianych.
Szalunki specjalistyczne to zaawansowane systemy szalunkowe, które są projektowane do stosowania w specyficznych, często wymagających warunkach budowlanych. Wykorzystywane są w projektach, gdzie standardowe rozwiązania nie wystarczają ze względu na nietypowe kształty, warunki pracy czy wymagania techniczne. W porównaniu do tradycyjnych szalunków, szalunki specjalistyczne są bardziej złożone, ale oferują większą precyzję, elastyczność oraz mogą przyspieszyć proces budowy w trudnych warunkach.
1. Szalunki do konstrukcji o nietypowych kształtach (np. krzywoliniowych)
Szalunki te są stosowane w przypadkach, gdy wymagana jest forma o niestandardowych, zakrzywionych lub skomplikowanych kształtach. Wymagają one bardziej zaawansowanego projektowania i produkcji, często na specjalne zamówienie. Takie szalunki wykorzystywane są do budowy:
- Łuków (np. mosty, galerie),
- Półkulistych lub cylindrycznych konstrukcji,
- Podziemnych zbiorników o specyficznych kształtach.
Technologie i materiały:
- Elastyczne płyty szalunkowe: Stosowane do formowania kształtów zakrzywionych, które mogą być gięte w różnych kierunkach.
- Szalunki z drewna klejonego: Używane do tworzenia bardziej precyzyjnych form, które wymagają dużej elastyczności, jak np. do formowania krzywizn.
2. Szalunki do betonowania w trudnych warunkach atmosferycznych
Szalunki specjalistyczne stosowane w trudnych warunkach atmosferycznych, takich jak niskie temperatury lub wysoka wilgotność, wymagają użycia specjalnych materiałów i technologii, które chronią beton przed szybkim wysychaniem lub przed mrozem.
Przykłady:
- Szalunki mrozoodporne: Wykorzystywane w zimowych warunkach, w których temperatura spada poniżej 5°C. Do takich szalunków dodawane są systemy grzewcze, np. folie grzewcze lub nagrzewnice, które pozwalają utrzymać odpowiednią temperaturę betonu.
- Szalunki w trudnych warunkach wilgotnościowych: Stosowane do betonowania w miejscach o dużym stopniu wilgotności, takich jak budowa zbiorników wodnych czy elementów w bezpośrednim kontakcie z wodą. Mogą mieć dodatkowe powłoki zabezpieczające przed wilgocią.
3. Szalunki do betonowania elementów o dużych rozmiarach
Szalunki specjalistyczne do dużych konstrukcji, takich jak betonowanie fundamentów, potężnych ścian lub słupów, wymagają użycia systemów, które pozwalają na równomierne rozmieszczenie i kontrolowanie obciążenia, oraz gwarantują odpowiednią wytrzymałość.
Przykłady:
- Szalunki do wielkogabarytowych fundamentów: Wymagają one zastosowania systemów wzmacniających, które są w stanie utrzymać ogromne ciśnienie betonu, zwłaszcza w przypadku grubych ścian i fundamentów.
- Szalunki do betonowania elementów mostów, zapór: Te konstrukcje są często wykonywane przy użyciu specjalnych systemów szalunkowych, które mogą przenosić duże obciążenia.
4. Szalunki systemowe do tuneli i podziemnych obiektów
W przypadku budowy tuneli, piwnic, podziemnych parkingów czy innych konstrukcji podziemnych, wykorzystuje się szalunki tunelowe i sistemowe, które umożliwiają szybki montaż oraz precyzyjne formowanie betonu w zamkniętych przestrzeniach.
Przykłady:
- Szalunki obrotowe (tzw. szalunki tunelowe): Używane w budowie tuneli, gdzie szalunek obraca się wokół osi, pozwalając na wznoszenie konstrukcji w sposób ciągły.
- Szalunki do betonowania ścian piwnic: Wymagają one bardzo precyzyjnego montażu, aby zapewnić równą powierzchnię ścian, zwłaszcza w obiektach o dużych gabarytach.
5. Szalunki do wysokich konstrukcji (np. wieżowce)
Budowa wieżowców oraz innych wysokich budynków wymaga zastosowania specjalistycznych systemów szalunkowych, które pozwalają na szybkie wznoszenie wysokich konstrukcji, z zachowaniem precyzyjności i stabilności.
Przykłady:
- Szalunki do konstrukcji wysokościowych: Często wykorzystuje się tu sistemowe szalunki wieżowe lub szybkie systemy szalunków dźwigowych, które umożliwiają szybkie formowanie wysokich ścian oraz stropów.
- Szalunki samoformujące: W systemach tych szalunki samodzielnie dopasowują się do zmieniającej się wysokości konstrukcji, co przyspiesza proces budowy.
6. Szalunki do konstrukcji prefabrykowanych
Szalunki specjalistyczne wykorzystywane do produkcji elementów prefabrykowanych, takich jak płyty stropowe, belki, kolumny, czy elementy mostów. W tym przypadku szalunki muszą być zaprojektowane tak, aby umożliwiały precyzyjne wykonanie tych elementów oraz ich późniejsze transportowanie i montowanie na budowie.
Przykłady:
- Szalunki do elementów prefabrykowanych: Mogą to być szalunki w formie specjalnych matryc, które pozwalają na produkcję powtarzalnych, identycznych elementów, np. do produkcji płyt stropowych lub belek.
7. Szalunki do konstrukcji o wysokich wymaganiach estetycznych
Szalunki wykorzystywane do betonowania elementów, które muszą mieć wyjątkowo gładką powierzchnię lub specjalne wykończenie estetyczne. Są stosowane w przypadku betonu architektonicznego, który ma pełnić rolę dekoracyjną, np. na elewacjach budynków, chodnikach czy innych elementach widocznych.
Przykłady:
- Szalunki dekoracyjne: Do produkcji betonu architektonicznego stosuje się szalunki, które pozwalają uzyskać odpowiednią teksturę, np. przy użyciu specjalnych płyt, które po demontażu pozostawiają na powierzchni betonu wzory.
- Szalunki z laminatów: Wykorzystywane w projektach, gdzie beton musi być estetyczny i gładki, a także odporny na uszkodzenia mechaniczne.
8. Szalunki do betonowania konstrukcji przemysłowych
Szalunki specjalistyczne są także wykorzystywane w przemysłowych obiektach budowlanych, takich jak zbiorniki, silosy, czy różnego rodzaju konstrukcje przemysłowe, które wymagają bardzo wysokiej odporności na obciążenia i długotrwałą trwałość.
Przykłady:
- Szalunki do zbiorników: Służą do formowania okrągłych lub cylindrycznych konstrukcji betonowych, takich jak zbiorniki wodne, cysterny czy silosy.
Podsumowanie
Szalunki specjalistyczne to zaawansowane rozwiązania, które umożliwiają realizację skomplikowanych, nietypowych projektów budowlanych. Dzięki ich zastosowaniu możliwe jest betonowanie elementów o niestandardowych kształtach, dużych gabarytach, w trudnych warunkach atmosferycznych lub w szczególnych wymaganiach estetycznych. Szalunki te są często projektowane indywidualnie, aby sprostać specyficznym potrzebom konkretnej budowy, co czyni je niezwykle elastycznymi narzędziami w nowoczesnym budownictwie.
