W tym dziale dowiemy się jak odbywa się projektowanie i produkcja szalunków. Jak sprawić, by produkowane elementy mieściły się w oczekiwanych parametrach. Dowiemy się również, jakie zdarzają się błędy produkcyjne, jak im zaradzić i naprawić bezpośrednio na budowie.
Produkcja Szalunków to złożony proces. Przekształcanie profili, rur, płaskowników i blach w gotowe formy szalunkowe rozpoczyna się w pracowni komputerowej, gdzie przy użyciu specjalistycznego oprogramowania oblicza się i modeluje przyszłe konstrukcje ram szalunkowych, podpór, czy ustrojów nośnych. Zastosowanie nowoczesnych programów i wydruku 3D znacznie ułatwia ten proces, który wymaga cierpliwości, doświadczenia a także zastosowania nowoczesnych urządzeń do cięcia, perforacji, gięcia, wytłaczania, odlewania, czy stanowisk zrobotyzowanych do łączenia konstrukcji zarówno stalowych jak i aluminiowych.
Produkcja szalunków ściennych i stropowych to proces, który obejmuje wytwarzanie systemów wykorzystywanych do formowania betonu w trakcie jego wiązania. Szalunki pełnią rolę tymczasowych form, które utrzymują beton w odpowiedniej pozycji do czasu, aż uzyska on wystarczającą wytrzymałość, by utrzymać swój kształt. Produkcja szalunków jest złożonym procesem, który obejmuje dobór odpowiednich materiałów, precyzyjne wytwarzanie elementów oraz zapewnienie jakości i bezpieczeństwa.
1. Rodzaje szalunków
- Szalunki ścienne: Służą do formowania pionowych powierzchni betonu, takich jak ściany fundamentowe, nośne, działowe czy piwniczne. Stosuje się je w różnych typach budownictwa, od mieszkań po budynki przemysłowe i infrastrukturalne.
- Szalunki stropowe: Służą do formowania poziomych powierzchni betonu, takich jak stropy, płyty czy elementy konstrukcji poziomych w budynkach. Stosowane są w budownictwie mieszkaniowym, biurowym oraz w budynkach o większej wysokości.
2. Proces produkcji szalunków
2.1. Projektowanie i analiza
Na początku procesu produkcji szalunków przeprowadza się szczegółowy projekt, uwzględniając specyfikę obiektu budowlanego, warunki konstrukcyjne oraz wymagania technologiczne. Projektowanie obejmuje:
- Dobór materiałów: Wybór odpowiednich materiałów na szalunki, które muszą być trwałe, odporne na działanie czynników zewnętrznych oraz zapewniać łatwość montażu.
- Obliczenia obciążeń: Określenie maksymalnych obciążeń, jakie będą oddziaływać na szalunki w trakcie betonowania.
- Bezpieczeństwo: Upewnienie się, że szalunki są zgodne z normami bezpieczeństwa, takimi jak zabezpieczenia przed przesunięciem lub upadkiem.
2.2. Wybór materiałów
Szalunki mogą być produkowane z różnych materiałów, w zależności od ich przeznaczenia i wymagań projektu. Wśród najczęściej wykorzystywanych materiałów są:
- Stal: Używana do produkcji szalunków wielokrotnego użytku (np. stalowe płyty szalunkowe, ramy szalunkowe). Jest to materiał o dużej wytrzymałości i trwałości.
- Drewno: Wykorzystywane do produkcji tradycyjnych szalunków jednorazowych lub w systemach szalunkowych, gdzie potrzebna jest duża precyzja w formowaniu kształtu betonu.
- Aluminium: Lekkie, trwałe i odporne na korozję. Stosowane do produkcji szalunków w nowoczesnych systemach, zwłaszcza w przypadkach, gdzie wymagana jest łatwość montażu i demontażu.
- Tworzywa sztuczne: Wykorzystywane w systemach szalunkowych, które wymagają wyjątkowej odporności na warunki atmosferyczne, np. do betonowania w miejscach wilgotnych.
2.3. Produkcja elementów szalunkowych
Produkcja szalunków obejmuje szereg etapów, w tym cięcie, gięcie, spawanie, montaż oraz wykończenie:
- Cięcie i formowanie: Elementy szalunków (np. płyty, ramy, słupy) są wycinane z odpowiednich materiałów, a następnie formowane zgodnie z wymaganiami projektowymi.
- Spawanie i łączenie: W przypadku szalunków stalowych, elementy są spawane, a w szalunkach drewnianych łączone za pomocą gwoździ, wkrętów lub innych złączek.
- Wzmacnianie: Szalunki często wymagają wzmacniania, np. poprzez dodanie podpór czy stelaży, aby były wystarczająco stabilne podczas betonowania.
- Obróbka powierzchniowa: Zewnętrzne powierzchnie szalunków mogą być obrabiane w celu zapewnienia gładkości betonu (np. poprzez pokrycie powierzchni warstwą oleju antyadhezyjnego, co ułatwia demontaż szalunków).
2.4. Systemy szalunkowe
Współczesna produkcja szalunków opiera się na systemach szalunkowych, które są zestawami prefabrykowanych elementów, takich jak ramy, płyty, wsporniki i złączki. Najczęściej spotykane systemy to:
- Szalunki modułowe: Składają się z jednostkowych modułów (np. paneli), które można łączyć w różne konfiguracje w zależności od wymagań projektu. Systemy te pozwalają na szybki montaż i demontaż, są uniwersalne i nadają się do różnych typów budowli.
- Szalunki z płytami stalowymi: Płyty stalowe są montowane na stalowych ramach i wykorzystywane do budowy szalunków ściennych. Te systemy charakteryzują się dużą wytrzymałością i długowiecznością.
- Szalunki systemowe: Oparte na gotowych komponentach, które umożliwiają tworzenie dowolnych kształtów betonu, np. niestandardowych fundamentów, zbiorników czy innych elementów o specjalnym kształcie.
2.5. Montaż i kontrola jakości
Po wyprodukowaniu poszczególnych elementów, systemy szalunkowe muszą zostać zmontowane. Montaż szalunków obejmuje:
- Montaż szalunków na budowie: Systemy szalunkowe są transportowane na miejsce budowy, a następnie montowane zgodnie z projektem. Może to obejmować łączenie modułów, instalowanie podpór i wzmacnianie konstrukcji.
- Kontrola jakości: Po zmontowaniu szalunków przeprowadzana jest kontrola jakości, sprawdzająca ich stabilność, równość powierzchni i bezpieczeństwo. Celem jest upewnienie się, że szalunki będą spełniać swoje zadanie podczas betonowania.
3. Nowoczesne technologie w produkcji szalunków
- Drukowanie 3D: W niektórych przypadkach wykorzystuje się drukowanie 3D do produkcji specjalistycznych szalunków, co umożliwia produkcję bardziej skomplikowanych i precyzyjnych form.
- Inteligentne systemy monitoringu: W nowoczesnych systemach szalunkowych wprowadza się technologie monitorujące, które pozwalają na ciągłe śledzenie stanu szalunków, w tym ich stabilności, temperatury oraz innych parametrów.
4. Pielęgnacja i konserwacja szalunków
- Czyszczenie: Po każdym użyciu szalunki powinny być dokładnie oczyszczone z resztek betonu, aby uniknąć uszkodzeń materiału.
- Kontrola i naprawa: Regularna kontrola elementów szalunkowych jest kluczowa, aby zapewnić ich długowieczność i bezpieczeństwo. Zużyte elementy należy naprawiać lub wymieniać.
5. Zalety nowoczesnych szalunków
- Szybkość montażu i demontażu: Nowoczesne systemy szalunkowe pozwalają na szybkie ustawienie i demontaż, co skraca czas realizacji inwestycji.
- Powtarzalność: Dzięki wykorzystaniu modułowych systemów szalunkowych, możliwe jest wielokrotne użycie tych samych elementów przy różnych projektach.
- Bezpieczeństwo: Nowoczesne systemy szalunkowe są projektowane z myślą o bezpieczeństwie pracowników, np. poprzez odpowiednie zabezpieczenia przed przypadkowym przewróceniem czy upadkiem elementów.
Podsumowanie:
Produkcja szalunków ściennych i stropowych wymaga precyzyjnego zaprojektowania systemów, wyboru odpowiednich materiałów, a także zapewnienia wysokiej jakości produkcji. Nowoczesne technologie umożliwiają uzyskanie systemów szalunkowych, które są bardziej efektywne, trwałe i bezpieczne.
